قدس در نگاه قرآن - دانشکده صنایع غذایی بهار
قدس در نگاه قرآن
مبارزه‌ای که اکنون بین امت اسلامی از یکسو و صهیونیستها از دیگر سوی وجود دارد در ابعاد مختلف جریان دارد. محور این مبارزه، بعد دینی و اعتقادی است که ریشه در تاریخ اسلام دارد و نقطه آغاز آن، هنگام تشکیل جامعه اسلامی در مدینه بود که قوم یهود به مبارزه با این جامعه نو پا برخاستند. قدس شریف در این جامعه از قداست خاصی برخوردار بود زیرا آیاتی از قرآن کریم در این باره نازل شده بود.
از همان آغاز بعثت نبی اکرم(ص)،قوم یهود حساسیت عجیبی نسبت به آن حضرت نشان می‌دادند و این حساسیت آنگاه فزونی گرفت که پیامبر اکرم به مدینه هجرت کردند. یهودیان مدینه، نسبت به قبایل عرب تفاخر می‌کردند و با طرح مسایلی از قبیل اینکه آنها کتاب پیامبر دارند، اصالت تاریخی دارند و عموماً انبیاء گذشته از میان آنان بوده است، دیگران را تحقیر می‌کردند. به خصوص که درهمان حال آنها صاحب مکنت و قدرت اقتصادی بالایی نیز بودند و از مدینه تا شام، قلعه‌‌‌ها و برج و باروهای استواری ساخته بودند. مجموعه این امور باعث شده بود که آنان از موضع بالا و فتنه‌جویانه با دیگران برخورد کنند.
پیامبر اکرم(ص) در مواجهه با یهود، در آغاز کار از راه مسالمت وارد شد و با آنها به گفت‌و‌گوهای دینی و اعتقادی پرداخت ولی آنها لجبازی و عناد را در پیش گرفتند و با نقض پیمان، مبارزه خویش را بر ضد پیامبر آغاز کردند. لکن این مبارزه به نفع آنان تمام نشد، زیرا در عهد پیامبر جزیرة‌العرب از لوث وجود آنان پاک شده و شش سال پس از رحلت پیامبر سرزمین قدس به تصرف مسلمانان در‌آمد.
در بینش یهودی، سرزمین قدس، ارض موعود است که در تورات بدان بشارت داده شده است و آنان برای رسیدن به مقصود از هیچ کوششی فروگذاری نکردند. تحریف‌های زیادی در تاریخ و متون دینی به وجود آورند. درحالیکه خود را از نسل یعقوب بشمار می‌آورند حق و حقوقی برای اسماعیل از ابراهیم نبی(ص) قایل نبودند.
ما در این مقاله نمی‌خواهیم دیدگاه تورات را مطرح کنیم که مجال خاص خود را می‌طلبد ولی به مطالب قرآن کریم که از دست تحریف بشر پاک مانده است و دیدگاه ناب الهی را مطرح می‌کند می‌پردازیم.
در این مجال، ابتدا نگاهی به گذشته یهود درعصر پیامبر از دیدگاه قرآن می‌کنیم، آنگاه به تحلیل آینده مبارزه امت اسلامی و یهود از دیدگاه و منظر قرآنی خواهیم پرداخت.
در قرآن کریم، سوره اسراء اهتمام خاصی به شان یهود دارد. در اولین آیه این سوره می‌خوانیم: سبحان الذی اسری بعبده لیلاً من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی الذی بارکنا حوله. در این آیه خداوند، نام دو مکان را با تقدیس و تبرک یاد می‌کند، چرا؟ ذکر این دو مکان شریف در کنار هم نشان از یک رمز و راز الهی دارد. خداوند بر معبد قدس نام مسجد می‌گذارد و آن را قرین مسجدالحرام قرار می‌دهد. این نشان از تقدس و پیشینه الهی نسبت به این مکان دارد. خداوند ابراهیم و لوط را به این مکان، به سوی حجاز حرکت می‌کند و در آنجا بیت الله الحرام، کعبه را بنا می‌گذارد، تا یک حلقه اتصال قدسی بین این دو مکان بوجود بیاید. روزی ابراهیم از قدس به سوی حجاز سیر می‌کند و دیگر روز پیامبر اکرم(ص) از مسجد الحرام به سوی مسجدالاقصی: سبحان الذی بعبده لیلاً من المسجدالحرام الی مسجد الاقصی.
این سیر متناوب ابوالانبیاء ابراهیم(ص) و خاتم الانبیاء محمد(ص)، یک نقشه و حرکت الهی است که فقط بر اساس اراده ذات اقدسش صورت گرفته، چرا که خداوند آن را به خودش نسبت می‌دهد و می‌گوید: ونجیناه(ابراهیم) و لوطاً الی الارض التی بارکنا فیها للعالمین(انبیاء،21/71) و سبحان الذی اسری بعبده لیلاً من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی...(اسراء17/1).
از اینجا معلوم می‌شود که ارتباطی وثیق بین این دو مکان برقرار است، یک روح است در دو مکان؛ و مسلمانها نباید اجازه دهند که اشغال‌گران صهیونیست این وحدت رابشکنند و قداست بخشی از این سرزمین مبارک را از بین ببرند و با تقدس‌ها ی ساختگی و بشری از قبیل وجود هیکل یهود، آن تقدس الهی را خدشه‌دار کنند.
سوره اسراء مکی است و در شرایطی بر پیامبر نازل شده که هنوز کعبه در اختیار مشرکان بود وپیامبر و پیروان اندکش مورد آزار وتعقیب آنان بودند ومعبد قدس هم نزد آنان بی اهمیت بود. خداوند بر این دو مکان نام مسجد نهاد و در‌آن شرایط خبر از حاکمیت مؤمنین، بر این دو مکان داد. مسلمانها با پیروزی بر قریش کعبه را از وجود بتان پاک کردند و آن را مسجد خدا قرار دادند و در عهد خلیفه دوم، قدس به تصرف مسلمانان در آمد و معبد قدس، نام قرآنی مسجدالاقصی را گرفت. در آیه چهارم از سوره اسراء خداوند خطاب به یهود چنین می‌گوید:
وقضینا الی بنی اسرائیل فی الکتاب لتفسدن فی الارض مرتین و لتعلن علوا کبیراً، ما به بنی اسرائیل خبر دادیم که شما در زمین دوبار به فساد خواهید پرداخت، زیراکه در پی تمکن و سلطه بزرگ هستید.
از این آیه چنین برمی‌آید که استعلاء و افساد یهود در زمین است، نه در یک منطقه خاص. در عهد رسول خدا نخستین افساد یهود به وجود آمد، آنان بانقض پیمان، قصد توجه به هم پیمانان آنان از قبایل عرب و قریش، از بین رفتنی نبود. خداوند در سوره حشر می‌فرماید:
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتاب من دیارهم لاوِّل الحشر ما ظنتم ان یخرجوا و ظنوا انهم ما نعتهم حصونهم من الله فاتاهم الله من حیث لم یحتسبوا و قذف فی قلوبهم الرعب یحُربون بیوتهم بایدیهم و ایدی المؤمنین فاعتبروا یا اولی الابصار(حشر59/2)
بر اساس این آیه، قوم یهود هم گمان نمی‌کردند که روزی به دست مسلمانان شکست بخورند و مقهور مسلمین شوند، به این ترتیب نخستین توطئه یهود نقش برآب شد. آیه 5 سوره اسراء اشاره به نابودی و توطئه یهود دارد: فاذا جاء وعد اولیهما بعثنا علیکم عباداً لنا اولی باس شدید فجاسوا خلال الدیار و کان وعداً مفعولاً.
افساد دوم: پس از هزیمت یهودیان از برابر مسلمین و پراکندگی آنان در سطح جهان، بر اثر فاصله گرفتن مسلمانها از ایمان و جهاد، بار دیگر یهود با کمک سایر دشمنان اسلام، در منطقه قدس تجمع کرد و با حیله‌های مختلف در سایه استعمار، برتری جویی را در منطقه آغاز کرد و با جنگ و خونریزی دست به افساد زد و این در حالی است که این بار یهود با مکنت و قدرت افزون‌تری وارد میدان شده است. قرآن کریم با اشاره به این واقعیت می‌فرماید:
ثم رددنا لکم الکرة علیهم و امددناکم باموال و بنین و جعلناکم اکثر نفیراً(اسراء17-6)
لازم به یاد‌آوری است که تجمعی که یهود در منطقه قدس داشته است خیلی کم‌تر از آن چیزی است که در تورات وعده داده شده است، ولی قرآن کریم در آیه 7 سوره اسراء، اشاره به یک مبارزه خونین میان مسلمانان و صهیونیستها می‌کند. ان احسنتم احسنتم لانفسکم و ان اساتم فلها فاذا جاء وعد الاخرة لیسؤا وجوهکم و لیدخلوا المسجد کما دخلوه اول مرة و لیتبروا ما علوا تتبیراً.
پیام آیه، پیروزی مسلمانان بر اشغال‌گران است که با داخل شدن مسلمانان درمسجد الاقصی تحقق می‌یابد، همان‌طور که در زمان عمربن‌خطاب تحقق یافت و آنگاه سیطره یهود در همه اشکال آن از بین رفت.
تشابه فراوانی بین ظروف افساد اولی که در عهد رسول خدا بود و افساد دومی که در عصر حاضر تحقق یافته، وجود دارد. مکنت و قدرت فراوان در اختیار صیهونیستها است، همان‌طور که در عهد رسول خدا بود و اینکه دشمن خود را شکست‌ناپذیر تصور می‌کند و در جبهه مقابل پراکندگی و چند دستگی مسلمانها و عربها و وجود منافقین در بین آنان و اکنون ظهور آثار وحدت و پناه بردن عربها به اسلام، همه نشان از تکرار تاریخ می‌دهد و امید آن می‌رود که با ایمان و همت مسلمین بار دیگر قدس شریف از دست اشغال‌گران آزاد شود و وعده قرآن تحقق یابد. طبعاً سرور شادی که این پیروزی برای مسلمانها خواهد آورد بالاترین سرور است، زیرا که پیروزی آن بالاترین پیروزی است. در پایان بار دیگر به آیه قرآن تمسک می‌کنیم که فرمود: و لیدخلوا المسجد کما دخلوه اول مرة اول و لیتبروا ما علواتتبیراً(اسراء17/7).